Balkenende IV gevallen
opanerd - zaterdag 20 februari 2010 - 06:37
0
Vannacht rond 4 uur is het kabinet Balkenende IV gevallen. De coalitiepartijen hebben geen enkel vertrouwen meer in elkaar om verder te regeren. De PvdA-ministers besloten uit het kabinet te stappen. De overige bewindslieden stellen hun portefeuille ter beschikking. Het kabinet zou aanstaande maandag 22 februari drie jaar in functie zijn geweest. Het is de vierde keer dat een kabinet onder leiding van Jan Peter Balkenende de eindstreep niet haalt.
Uiterlijk 83 dagen nadat de koningin het ontbindingsbesluit heeft ondertekend, moeten nieuwe verkiezingen worden gehouden.
Premier Balkenende gaf deze verklaring:
„Later vandaag zal ik aan Hare Majesteit de Koningin het ontslag aanbieden van de ministers en staatssecretarissen van PvdA-huize. De portefeuilles, het ambt en de functies van de overige ministers en staatssecretarissen zal ik ter beschikking stellen. Als voorzitter van de ministerraad heb ik helaas moeten vaststellen dat een vruchtbaar pad ontbreekt waarlangs dit kabinet van CDA, PvdA en Christen Unie verder zou kunnen gaan.
U heeft de afgelopen dagen kunnen zien dat de eenheid werd aangetast door voldongen feiten. Door uitspraken die haaks staan op besluiten die het kabinet recent heeft genomen en aan de Kamer heeft gemeld. Die uitspraken legden een politieke hypotheek op het collegiaal overleg. Ze zijn zorgvuldigheid in de weg gaan staan. In de richting van onze mannen een vrouwen in Afghanistan. Maar ook in onze relatie met de NAVO-partners.
We hebben vandaag in de ministerraad verkend of het vertrouwen kon worden hersteld. Een herbevestiging van de afspraken die we tien dagen geleden in de Treveszaal maakten en in de kennisgevingsbrief aan de Kamer vastlegden zou een basis hebben gelegd voor een voortzetting van de samenwerking. Dan hadden de verantwoordelijke ministers een voor het kabinet bevredigende optie kunnen voorstellen - zo mogelijk voor 1 maart.
Voor een minderheid van het kabinet bleek dit een brug te ver. Waar vertrouwen ontbreekt, is een poging het over de inhoud eens te worden bij voorbaat tot mislukken gedoemd. Het betekent hooguit een opmaat naar nieuwe controverse in de toekomst. Zeker met de uitdagingen waar Nederland voor staat: die vragen niet om de makkelijke weg maar om daadkracht.
Het voortbestaan van een kabinet kan nooit een doel in zichzelf zijn. Het zou moeten gaan om werk en welzijn in Nederland - nu en in de toekomst. En om de bijdrage die Nederland in redelijkheid kan leveren aan een betere wereld. Die intentie hadden mijn collega's en ik drie jaar geleden bij de start. We ervaren het collectief en individueel als een nederlaag dat we hierin zijn tekort geschoten. Maar dat verandert aan de feiten en de conclusie die we hebben moeten trekken niets.
Het is nu niet het moment en de plaats om dieper op de schuldvraag in te gaan - laat staan die van een definitief antwoord te voorzien. Ik vertrouw erop dat u dit zult willen respecteren."
Ook vice-premier Bos gaf een verklaring:
"Vanochtend heeft de Partij van de Arbeid besloten niet langer op een geloofwaardige manier deel uit te kunnen maken van het vierde kabinet Balkenende.
Dat was een beslissing die ons niet licht viel. Wij hebben dag en een nacht lang gevochten om dit kabinet in stand te houden en een geloofwaardig besluit over Uruzgan te nemen maar zijn daarin niet geslaagd. Uitgangspunt was dat de PvdA achter het kabinetsbesluit uit 2007 wilde blijven staan om de Nederlandse bijdrage aan de militaire missie in Uruzgan in december 2010 hoe dan ook te beëindigen.
Voor dit standpunt bestaat in de samenleving en in het parlement brede steun.
In de discussies van vandaag is geen enkele geloofwaardige reden op tafel gekomen waarom dit kabinetsbesluit niet langer leidend zou moeten zijn voor het kabinet. Ook vinden wij het ongeloofwaardig dat uit het ontbreken van een parlementaire meerderheid voor een langer militair verblijf in Uruzgan, nu niet geconcludeerd zou mogen worden dat we vast moeten houden aan het vertrek uit Uruzgan zoals eind 2007 door het hele kabinet besloten. Tot op het laatst weigerden de collega's van CDA en CU deze politieke realiteit te aanvaarden.
De PvdA heeft altijd haar verantwoordelijkheid genomen bij steun voor internationale missies. Dat geldt ook Afghanistan. Tot twee maal toe hebben wij een missie van twee jaar in Uruzgan gesteund. In alle overleggen van de laatste maanden hebben wij de bereidheid getoond om ook na het vertrek van de militairen uit Uruzgan, op een intensieve manier betrokken te blijven bij de opbouw van Afghanistan. Bijvoorbeeld door de inzet van onze F16's voort te zetten en door middel van opleidingen en ontwikkelingssamenwerking de Afghanen in staat te stellen zelf hun lot in eigen handen te nemen. Maar ook deze voorstellen zijn vandaag niet geaccepteerd.
Daarmee is duidelijk geworden dat er een onoverbrugbaar verschil van inzicht is ontstaan over het voorzetten van onze militaire bijdrage aan Afghanistan. Dat onze alternatieven niet aan de orde mochten komen. En dat we als lid van het kabinet zelfs niet mochten uitspreken dat een voortzetting van de missie in Uruzgan niet op voldoende steun in het parlement kan rekenen.
Onder die omstandigheden kon de Partij van de Arbeid niet meer geloofwaardig deel uit maken van het kabinet. Om die reden besloten wij vandaag ons ontslag aan te bieden."
Zie hier hoe Balkenende ten val komt
