Grondlegger van de chaostheorie overleden
RobzQ - donderdag 17 april 2008 - 16:27
0
De Amerikaan Edward Lorenz, wiskundige en meteoroloog, is gisteren 90-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van kanker. Lorenz staat bekend als de grondlegger van de chaostheorie. Lorenz was onder meer hoogleraar meteorologie aan het MIT.
Lorenz was van huis uit wiskundige; hij bestudeerde deze wetenschap aan Dartmouth College en de Harvard-universiteit. Zijn carrière in de meteorologie begon in de Tweede Wereldoorlog, toen hij weersvoorspeller was voor het US Army Air Corps. Hij studeerde vervolgens meteorologie aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT), promoveerde er en werd er vervolgens hoogleraar. Ook na zijn pensionering in 1987 bleef Lorenz actief in het onderzoek naar de atmosfeer.
In een poging het weer te voorspellen ontdekte hij in zijn computermodel dat door een minieme afwijking zeer afwijkende resultaten verkregen konden worden. Deze gevoelige afhankelijkheid van startcondities werd bekend als het vlindereffect.
Het vlindereffect is een term om een aantal chaotische fenomenen te omschrijven. Het draait er om dat kleine zaken binnen bepaalde gevoelige systemen grote gevolgen kunnen hebben. Het werd als eerste gebruikt door Edward Lorenz (1961) met betrekking tot het weer. Hij zou geclaimd hebben dat de vleugels van een vlinder in Brazilië maanden later een tornado in Texas tot gevolg zou kunnen hebben.
Systemen die eigenschappen van het vlindereffect hebben, en zich dus 'chaotisch' gedragen, zijn onder meer de beurshandel en de atmosfeer.
Hiermee legde hij de basis voor zijn werk Deterministic Nonperiodic Flow, een standaardwerk in de chaostheorie. Ook de Lorenz attractor is naar Lorenz genoemd. Het is een van de bekendste voorbeelden van een vreemde aantrekker (strange attractor).
Op 12 mei 2004 ontving Edward Lorenz de twaalfde Buys Ballotmedaille. Hij kreeg de prijs voor zijn bijdrage aan de wetenschap op het gebied van weer- en klimaatvoorspellingen.
Lorenz onderzocht in de jaren zestig van de vorige eeuw hoe het kon dat het weer zo onvoorspelbaar was, toen hij er achter kwam dat minieme veranderingen uiteindelijk zeer grote en fundamentele gevolgen kunnen hebben.
Zie ook:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Chaostheorie
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vlindereffect
http://nl.wikipedia.org/wiki/Edward_Lorenz
