Een tatoeage als vaccin tegen kanker
RobzQ - vrijdag 1 juli 2005 - 14:27
0
Een tatoeage met DNA in de huid is een effectieve manier om het afweersysteem te activeren en vormt een belofte als nieuwe aanpak van infecties en bepaalde vormen van kanker. Dat concluderen wetenschappers Adriaan Bins, Ton Schumacher en John Haanen van het Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) in Amsterdam in het vakblad Nature Medicine van 1 juli.
Het opwekken van een afweerreactie tegen ziekteverwekkers door klassieke DNA-vaccinatie in de spier komt doorgaans langzaam op gang. Zelfs na meervoudig vaccineren blijkt de afweerreactie zwak. Onderzoeker Adriaan Bins en zijn collega's van het NKI-AVL hebben nu een zeer snelle en krachtigere vaccinatiemethode ontwikkeld. Daarbij wordt niet in de spier, maar in de huid gevaccineerd. Bovendien, in plaats van vaccineren met een injectienaald maken de onderzoekers gebruik van een tatoeageapparaat dat in een paar seconden 20.000 gaatjes in de huid ponst. Het voordeel van in de huid vaccineren is dat dit zeer snel, al binnen 12 dagen, tot een cellulaire afweerreactie leidt. Reden hiervoor is dat de huid een natuurlijke barrièrefunctie heeft en dus veel afweercellen bevat. Nadat een kleine hoeveelheid DNA-vaccin op de huid is gedruppeld, wordt het vaccin met het tatoeageapparaat in de huid geëtst. Bins: 'De tatoeagebenadeling zorgt voor een lichte huidbeschadiging. Deze beschadiging is zeer belangrijk, omdat dit afweercellen mobiliseert en ze snel in contact brengt met het vaccin. Dit levert een geweldig krachtige afweerreactie op.'
Bins: 'De tatoeagebehandeling is een snel en eenvoudig proces. In vijf minuten is de tatoeage gezet en het enige dat je er aan overhoudt is een kortstondig branderig gevoel.'
DNA-vaccinatie lijkt een veelbelovende nieuwe techniek voor de behandeling van bepaalde vormen van kanker. Bij deze vorm van vaccinatie krijgt de patiënt stukjes DNA (het DNA-vaccin) ingespoten. Het DNA bevat informatie over een eiwit dat bijvoorbeeld specifiek in huidkanker voorkomt. Wanneer afweercellen in contact komen met het eiwit worden deze cellen geactiveerd en ruimen ze de huidkankercellen op. Niercelkanker, huidkanker (melanoom) en baarmoederhalskanker zijn voorbeelden van typen kanker die gevoelig zijn voor aanvallen van het afweersysteem en mogelijk met DNA-vaccinatie kunnen worden behandeld.
Begin 2006 denken de wetenschappers de eerste proeven bij mensen te kunnen doen. Dan willen ze patiënten met een uitgezaaide vorm van het melanoom, een agressieve vorm van huidkanker, behandelen met de tatoeagetechniek. Haanen: 'Als die proeven blijken te werken, kunnen we de techniek grootschalig in het NKI-AVL gaan toepassen. We denken overigens dat deze behandeling ook een gunstig effect kan hebben op infectieziekten zoals Ebola, SARS, Malaria en Hiv. Belangrijk voordeel hierbij is dat deze DNA-tatoeagestrategie eenvoudig te introduceren zal zijn in landen met een minder sterk ontwikkelde gezondheidszorg, waar dit soort infecties een groot probleem vormen. In de komende jaren willen we daarom proberen om met hulp van de Bill and Melinda Gates Foundation de mogelijkheden van deze strategie te bepalen in de preventie van infectieziekten.'
